O ankyloglosji, czyli skróconym wędzidełku podjęzykowym
Wędzidełko podjęzykowe jest fałdem tkankowym pomiędzy dolną powierzchnią języka i dnem jamy ustnej w środkowej części ciała. Kształtuje się w pierwszych tygodniach życia płodowego: w okresie embrionalnym powstaje sublinqua – twór łączący dno jamy ustnej z językiem, w miarę wzrostu komórki językowe ulegają apoptozie i wędzidełko „cofa się”, uwalniając koniec języka. Jednak często proces ten zostaje zaburzony.
O ankyloglosji mówimy wtedy, gdy stan wędzidełka, a więc jego długość, szerokość, grubość, umiejscowienie przyczepów itd. uniemożliwia prawidłowe wypełnianie funkcji biologicznych, takich jak: efektywne ssania, odgryzanie, żucie , połykanie, prawidłowy wzorzec oddechowy, a także uzyskanie normatywnej wymowy.
W trakcie badania logopedycznego bardzo często okazuje się, że przyczyną zaburzeń karmienia, wad zgryz i trudności artykulacyjnych jest ankyloglsoja, czyli skrócone wędzidełko podjęzykowe. Dotyczy to zarówno niemowląt, które mają trudności z efektywnym ssaniem, jak i starszych dzieci.
Wg badań ankyloglosja dotyczy średnio 1:2000 urodzeń, częściej chłopców niż dziewczynki i może być dziedziczona.
Jakie mogą być konsekwencja skróconego wędzidełka podjęzykowego?
W przypadku noworodków i niemowląt to przede wszystkim trudności z karmieniem lub rezygnacja z karmienia piersią – dziecko odmawia ssania lub mama jest zmęczona nieefektywnym przystawieniem niemowlęcia do piersi. Karmienie powoduje ból i frustrację.
Dziecko zaczyna być dokarmiane pokarmem z butelki z większym smoczkiem, często następuje zbyt szybkie rozszerzanie diety, a więc zbyt szybie wygaszanie odruchu ssania. Ankyloglosja u niemowląt powodować będzie trudności w nauce picia z otwartego kubka oraz trudności w rozszerzaniu diety.
W starszych dzieci skrócone wędzidełko podjęzykowe będzie zaburzać prawidłowy rozwój funkcji prymarnych (odgryzanie, gryzienie, żucie, połykanie, oddychanie), może się utrwalić przetrwały odruch ssania (ssanie smoka, kciuka). Trudności w obrabianiu stałego kęsa oraz narastająca wrażliwość śluzówki jamy ustnej mogą wygenerować nasilenie odruchu wypychania, wygórowany odruch wymiotny a w konsekwencji odmowę jedzenia.
Coraz częściej i więcej mówi się na temat związku ankyloglosji z problemami ortodontycznymi. Skrócnone wędzidełko zaburzejace parwidlowa motorykę języka generować będzie wady zgryzu (III kl. szkieletowa, zgryz otwarty, prognatyzm żuchwy), choroby przyzębia, przemieszczanie się zębów, starcie siekaczy) oraz dysfunkcje w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego, a w konsekwencji nawet wady postawy.
Jednym z najczęstszych powikłań ankyloglosji są jednak wady wymowy, twa. Dyslalia anatomiczno-funkcjonalna. Dzieci wypychają język między zęby, pojawia się tzw. sygmatyzm międzyzębowy (potocznie nazywany seplenieniem), zdeformowane są głoski ciszące i szumiące, często nie można uzyskać prawidłowo brzmiącej głoski [r].
Kiedy podciąć wędzidełko?
W każdym momencie, gdy zostanie postawione rozpoznanie, ale „im wcześniej tym lepiej”.
W uzasadnionych przypadkach skrócone wędzidełko wymaga interwencji chirurgicznej, gdyż jest to jedyna skuteczna metoda postępowania udokumentowana badaniami naukowymi. Wędzidełka, z powodu jego budowy anatomicznej, nie można rozmasować i rozciągnąć. To krążące mity, które powodują, że terapia logopedyczna pacjenta ze skróconym wędzidełkiem w wielu przypadkach jest nieefektywna
Zapraszamy na konsultację logopedyczną.
Nasz logopeda posiada niezbędne kompetencje oraz narzędzie do oceny wędzidełka podjęzykowego, jego wpływu na przebieg funkcji prymarnych oraz funkcji sekundarnej-artykulacji
Przeciwwskazania do frenotomii u noworodka:
- zaburzenia krzepnięcie krwi;
- sekwencja Pierre’a-Robina; wrodzone choroby jednostki ruchowej, w których po podcięciu może dojść do przesunięcie języka w stronę gardła (zaburzenia oddychania i połykania);
- wcześniactwo nie jest przeciwwskazaniem do zabiegu; w wielu przypadkach ejst konieczne;
- ewentualna konieczność replastyki wędzidełka nie jest powikłaniem po zabiegu.